دانشکده مهندسی

گروه آموزشی مهندسی صنایع

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی صنایع- بهینه سازی سیستم ها

عنوان:

طراحی و بهینه‌سازی مسئله مکان‌یابی- قیمت‌گذاری رقابتی با تسهیلات پرازدحام

استاد راهنما:

دکتر پرویز فتاحی

استاد مشاور:

دکتر وحید حاجی پور

اساتید داور:

دکتر جواد بهنامیان

دکتر رضا میهمی

نگارش:

ساراحاجیلو

 

زمان: چهارشنبه 12/7/96 ساعت13

مکان: آمفی تئاتر دانشکده مهندسی

Bu-Ali Sina University

 

Faculty of Engineering

Department of Industrial Engineering

 

Thesis submitted for Master of Science Degree in Industrial Engineering

 

Title:

Design and Optimization of Competitive Location-pricing Problem within Congested Facilities

 

Supervisor:

Parviz. Fattahi(Ph. D)

Advisor:

Vahid. Hajipour(Ph. D)

 

By:

Sara. hajiloo

 

12/6/96

 

 

چكيده:

یکی از مسائلی که همواره مورد توجه محققان و مدیران اجرایی قرار می گیرد، مسئله مکان یابی و استقرار تسهیلات است. از مهم ترین حوزه های تحقیقاتی و کاربردی در ارتباط با مکان یابی تسهیلات، مسئله مکان یابی تسهیلات پرازدحام است. در این مسائل هدف، خدمت دهی به هر تقاضایی در کوتاه ترین زمان ممکن است. ازجمله این تسهیلات می­توان به بیمارستان‌ها، مراکز امدادرسانی، فروشگاه‌ها، بانک‌ها و خودپردازها و غیره، اشاره کرد. با توجه به شرایطی که در دنیای واقعی وجود دارد، همواره برای تأسیس این‌گونه تسهیلات با محدودیت‌هایی مواجه هستیم. از آن جمله می توان به هزینه تأسیس و برقراری، انتخاب مکان مورد نیاز برای تأسیس که دسترسی کافی برای حداکثر افراد جامعه داشته باشد؛ اشاره کرد. نکته موردتوجه در این مسئله این است که رقبایی برای احداث و برقراری تسهیلات وجود دارد که مانع از دست‌یابی به حداکثر سود و همین‌طور رسیدن به سهم قابل قبولی از بازار می‌شوند. از سوی ديگر افزايش نیازهای مشتريان در محیطهای رقابتی و تاثیر زياد پارامترهايی همچون قیمت، زمان تحويل محصول، کیفیت محصول، تنوع محصولات و غیره در تقاضای مشتريان جهت خريد کالا يا خدمات، سازمانها را بر آن داشته تا مطالعات دقیق تر و جدی تری روی رفتار مشتريان نسبت به پارامترهای مختلف انجام دهند.

در این پایان نامه، دو مدل ریاضی برای مسئله مکان یابی تسهیلات پرازدحام ارائه شده است. از جمله مهم ترین جنبه هایی که در مسائل در نظر گرفته شده می توان به قیمت گذاری، رقابت و ازدحام اشاره نمود. با توجه به موارد اشاره شده در دو بخش اصلی دو مدل ارائه شده تشریح می گردد.  در بخش اول، مدل ریاضی در حوزه مسئله مکان یابی- قیمت گذاری رقابتی با سیستم صف M/M/1 ارائه می گردد. در نهایت برای اعتبار سنجی مدل ریاضی، مثال عددی ارائه و توسط نرم افزار گمز تحلیل صورت گرفته و روی پارامترهای مورد نظر مسئله تحلیل حساسیت انجام شده است. در بخش دوم، مدل ریاضی در حوزه مسئله مکان یابی- قیمت گذاری رقابتی تسهیلات پرازدحام چند سرویسی با سیستم صف M/M/m/k ارائه می شود. مدل پیشنهاد شده از دسته مسائل برنامه ريزی غیر خطی عدد صحیح می باشد که به دلیل پیچیدگی مسئله در ابعاد بزرگ، به منظور حل مدل از رویکردهای مختلف نظیر الگوریتم های فراابتکاری چند هدفه شامل الگوریتم ژنتیک مرتب سازی نامغلوب (NSGA_II) و الگوریتم بهینه سازی توده ذرات (MOPSO) استفاده شده است. از آنجا که کیفیت الگوریتم های فراابتکاری تا حد زیادی به پارامترها و عملگرهای انتخابی بستگی دارد، برای تنطیم پارامترها طراحی آزمایش تاگوچی صورت گرفته است. نتایج به دست آمده از تنظیم پارامترها نشان دهنده کارایی و عملکرد بهتر الگوریتم (NSGA-II) نسبت (MOPSO) می باشد.

واژه­های کلیدی: مکان یابی، قیمت گذاری، رقابتی، تسهیلات پر ازدحام، تئوری صف

 

 

Abstract:

 

Location problem and establishment of facilities are one of the problems that were noticed all the time by the researchers and executive managers. Location problem of congested facilities is one of the most important of the research and applied areas in relation with location of facilities. In these problems the objective is serving to any demand in short test time. Including these facilities can be mentioned such as, hospitals, center of reliefs, shops, banks, ATM, and etc. According to the circumstances that are in the real world, we always are faced with limitations for establishment of such facilities. Including the cost of establishment and maintaining and selecting required location for establishment; should be such that the sufficient access be ready for the maximum numbers of community. In this problem the noted point is that, there are competitors in establishment and installation of facilities, that are barrier to access the maximum profit as well as reaching acceptable market share.

On the other hand, increasing the needs of customers in competitive environment and great impact of parameters, like; price, product delivery time, product quality, product variety and etc. in demands of customers for buying goods and services; were intended the organizations to study more accurate and more serious on the behavior of customers relative to the different parameters. In this thesis two mathematical model for location problem of congested facilities was presented. One of the important aspects that is considered in these problems are, pricing, competition and congestion. According to the items that mentioned in two main parts two proposed model will be explained. In the first part mathematical model in the area of competitive location- pricing problem with M/M/1queuing system, was presented. Finally for validation of mathematical model, numerical examples has been generated and solved it by GAMS software. The sensitivity analysis has been performed on the parameters of interest. In the second part, mathematical model in the area of competitive location-pricing problem with in multi-type service congested facilities with M/M/m/k queuing system was presented. Presented model is kind of integer non-linear planning problems, that because of the complexity of problem in large- scales, in order to solve the model; different approaches like, multi-objective meta-heuristic algorithm that contains non-dominate sorting genetic algorithms(NSGA-II) and multi-objective particle swarm optimization (MOPSO) has been used. Since the quality of meta-heuristic algorithms has too much dependence on the parameters and selected operators, for the tuning of parameters Taguchi method has been implemented. The achived results from the sets of parameters show that the efficiency performance of NSGA-II algorithm is better than MOPSO.


Key Words: Location, Pricing, Competitive, Congested Facility, Queuing theory

 

 

مشخصات فردی

اطلاعات تماس

 

Sara.hajiloo@gmail.com                            

تحصیلات و سوابق آموزشی

سوابق کاری

·         کارآموزی در شرکت سیم و کابل زنجان و انجام پروژه به مدت 9 ماه در حوزه های:

1. زمان­سنجی و ارزیابی کار و زمان (PBS, OPC, FPC, Assembly line balancing & Location)

2. کنترل کیفیت آماری (Control Chart, Minitab)

·         انجام پروژه در حوزه مدیریت سیستم­های اطلاعات (MIS)

مهارت­ها و نرم افزارها

·         تسلط به زبان تخصصی رشته مهندسی صنایع

·         تسلط به نرم افزارهای مجموعه Office (Word, Excel, Power Point, Access)

·         آشنایی به نرم افزار Comfar III

·         تسلط به نرم افزار Visio

·         آشنایی با نرم افزار Minitab

·         کار با اینترنت و تحقیق

·         آشنایی با نرم افزار Microsoft Project (MSP)

·         آشنایی با نرم افزار تخصصی MATLAB

·         آشنایی پبا نرم افزار تخصصی Gams